Završnica zimske sezone u ski-skokovima se već tradicionalno održava u slovenačkoj Planici. U pitanju je skakaonica (ili kako Slovenci kažu Letalnica) na granici Austrije i Slovenije, u neposrednoj blizini Kranjske gore i planine Triglav, najvišeg vrha Slovenije. Nedaleko od same planine se nalaze poznata jezera Bohinj i Bled.
Odlučili smo se posjetiti Planicu krajem marta 2019., upravo na završnici sezone i pogledati uživo takmičenje u timskoj konkurenciji koje je održano 23. marta. Smještaj smo našli u Ljubljani po pristupačnoj cijeni putem sve popularnijeg sajta AirBNB, a karte za sportsko takmičenje kupili u e-verziji putem sajta agencije Kompas. Cijena za 1 dan u stajaćoj zoni na Planici iznosi 23 eura i u rangu je sa cijenama na ostalim skakaonicama u sklopu FIS Svjetskog kupa
U rano jutro, u subotu 23. zaputili smo se iz Ljubljane ka Kranjskoj gori očekujući velike gužve na putu i pri ulasku u Planicu. Krenuli smo nešto ranije kako bi izbjegli gužve na koje su nas upozoravali, ali kad smo stigli do Kranjske gore, vidjeli smo da su naši strahovi bili neopravdani i da su organizatori napravili odličan posao kad je u pitanju ovaj sportski događaj. Sve je bilo perfektno urađeno od policijskih patrola na ključnim raskrsnicama, preko putokaza koji su detaljno objašnjavali put do besplatnih kružnih tura koje su na svakih 10 minuta vozile iz Kranjske gore preko Rateča i Podkorena ka Planici, i nazad do Kranjske gore.
Parkirali smo auto u blizini Mercatora u Kranjskoj gori i pred osnovnom školom se ukrcali u besplatan bus za Planicu. Putem smo mogli na autobuskim stanicama i parkiralištima različitih gostilnica mogli steći utisak koliko je ljudi krenulo istim putem kojim i mi. Kad smo stigli na Planicu i kad je takmičenje već bilo u toku, spiker je saopštio oficijelni podatak da je tog dana na Planici nevjerovatnih 21.200 posjetilaca.
Nakon 10-minutne vožnje smo stigli do Planice i ugledali nekoliko skakaonica i naravno Letalnicu koje su se spuštale sa obližnjeg brda. Vladala je vesela i opuštena atmosfera, posvuda se točilo pivo i čuo kreštavi zvuk vuvuzela. Navijači raznih nacionalnosti su pristizali u manjim grupama i tražili najbolje mjesto za gledanje skokova. Stajaća mjesta su bila podjeljena na dvije strane od kojih je jedna bila gotovo potpuno preplavljena slovenačkim zastavama, a druga (ova naša) zastavama svih drugih boja, čak i iz SFRJ. Kada je timsko takmičenje startovalo (negdje oko 10h), ludo navijanje je počelo. Slovenci su kao domaćini, naravno, bili najglasniji i najšareniji. Svako za svog, a mi smo se odlučili da “naši” budu Japanci jer naši (kao što je poznato) ne skaču.
Takmičenje se lomilo između 3 tima: Poljske, Slovenije i Njemačke da bi na kraju u samom foto-finišu zasluženo pripalo Poljacima, stručnjacima u ski-letovima. Taj dan je bilo nekoliko odličnih letova, a masu je naročito oduševio onaj od 246m koji je izveo Marcus Eisenbichler. Neki su naravno ostali nezadovoljni pa su nas u nekom trenutku 3 Norvežana, koja su stajala iza nas, zalili pivom, a neki austrijski par ispred je negodovao kad god bih ja viknuo bravoooo za Japance ili Slovence. Naravno da nije bilo nikakvih neprijatnosti već isključivo pozitivne vibracije i druženje različitih nacija povezanih bijelim sportom.
Sve u svemu, neko mi je ranije rekao da je gledanje ski-skokova znatno lošije uživo nego na TV-u…i mogu vam reći da je taj lupao gluposti. Ski-skokovi uživo su fantastičan doživljaj i svakako su puno bolji uživo nego na malim ekranima. Navijanje, vreva i sam pogled na čitavu skakaonicu preko koje prelijeću hrabri skakači su momenti koje ne može prenijeti ni jedna televizija.
Toplo se obucite i pravac na Planicu naredne sezone (ili na neku drugu skakaonicu)!
P.S. Namažite noseve kremom za sunčanje :)))
Istorijat takmičenja na Planici
Planica je poznata po skijaškim skokovima. Prva skakaonica sagrađena je prije 1930. na padini planine Ponce. 1934. godine Stanko Bloudek konstruisao je veću skakaonicu, poznatu kao Bloudekova velikanka. Na njoj je ostvaren prvi skok preko 100 m u historiji, a to je učinio Austrijanac Sepp Bradl. U to vrijeme to je bila najveća skakaonica na svijetu, a ponekad su je zvali “majkom svih skakaonica”.
Godine 1969. braća Vlado i Janez Gorišek konstruirali su novu skakaonicu (K-185), koja je po njima nazvana Letalnica bratov Gorišek. Od 1985, kad je Matti Nykänen doletio na 191 m, do 2011. svjetski rekordi postavljani su uvijek na Letalnici. Nakon što je norveška letaonica Vikersundbakken proširena 2010., prestigla je Letalnicu po veličini te je sad ona najveća na svijetu i trenutni svjetski rekord (253,5 m) postignut je na njoj.
Godine 1994. Toni Nieminen postao je prvi skakač u istoriji koji je preletio granicu od 200 m upravo na Letalnici. Rekord Letalnice, postavljen u martu 2017., iznosi 251,5 m, a drži ga Poljak Kamil Stoch.
Infrastruktura kompleksa u Planici s vremenom je zastarjela. U januaru 2001. urušila se stara Bloudekova skakaonica (K-130). Na obnavljanje se čekalo čak deset i po godina zbog beskonačnih birokratskih procedura. Uprkos tome, FIS je i dalje dozvoljavao takmičenja na Letalnici. U avgustu 2008. Vlada Slovenije prihvatila je plan da se Planica do 2013. renovira i pretvori u moderni centar za nordijske sportove.
Pravila takmičenja
Savremena takmičenja se održavaju uglavnom na trima vrstama skakaonica, koje se razlikuju po veličini:90-metarska skakaonica – obračunska tačka je na daljini od 80 do 100 m (najčešće 90), a skakači postižu daljine do 110 m u optimalnim uslovima. 120-metarska skakaonica – obračunska tačka je na udaljenosti od 120 do 130 m, zavisno od skakaonice. Na onim malo većim mogu se postići daljine i do 145 m. Skijaška letaonica – to su skakaonice sa obračunskom tačkom preko 185 m i na njima se mogu postići dužine do čak 250 m. Često se za takmičenje na takvim skakaonicama koristi naziv “skijaški letovi”, da bi se naglasila velika dužina skokova.
Standardno takmičenje sastoji se od jednog probnog skoka i dva skoka koji se ocjenjuju, a bodovi za oba skoka sabiraju se za konačni poredak. Postoji i ekipno takmičenje, u kojem se sabiraju bodovi četiri člana jedne ekipe.
